Lưu trữ danh mục: Cảm Nhận Quanh Ta

Nghiệp Không Có Nghĩa Là Tiền Định Định Mệnh

Khi ta nói về  nghiệp “của tôi”, đó thực sự là một chu trình không có tự tánh. Nghiệp không phải là tội và hình phạt, dầu nó có vẻ là như thế, và là quan niệm được nhận định rộng rãi. Nhiều quan điểm mà chúng ta bám chặt vào, đã ăn sâu vào tâm thức đến nỗi rất khó để ta chấp nhận điều gì quá khác biệt. Thực sự ra nghiệp chỉ có nghĩa là hành động.

Vào thời đức Phật còn tại thế, ở Ấn Độ người ta đã hiểu như thế. Để thức tỉnh người nghe về nghiệp thực sự là gì, đức Phật đã nói: “Nghiệp, này các tỷ kheo, ta bảo là sự chủ tâm”. Đầu tiên, nghiệp phát khởi trong tâm, rồi chuyển ra thành lời, thành hành động. Đức Phật đã cho nghiệp một định nghĩa mới, vì nó thường bị hiểu lầm, bị coi đó là tiền định, định mệnh.

Con Bò Khóc

Hôm đó tôi tới nhà tù để hướng dẫn khóa thiền sớm hơn thường lệ vì có một tù nhân muốn gặp tôi thưa chuyện. Anh ta là một người to lớn vạm vỡ, râu tóc bù xù, hai cánh tay xăm đầy, mặt thì nhiều vết thẹo chứng tỏ thuộc loại anh chị đâm thuê chém mướn. Hình dáng của anh khá dễ sợ khiến tôi thắc mắc không hiểu tại sao anh lại muốn đến học thiền, vì nó không hợp với anh chút nào. Đương nhiên là tôi đã nghĩ sai.

Anh nói trước đây vài ngày có một việc xảy ra làm anh hoảng sợ hết hồn. Anh kể sơ quá khứ hồi nhỏ lớn lên tại những khu phố du đãng vùng Belfast. Anh biết đâm nhát dao đầu tiên vào lúc bảy tuổi. Khi đó anh bị một đứa học trò lớn hơn ăn hiếp, bắt anh phải đưa cho nó số tiến trong túi để ăn trưa. Anh không chịu. Tên kia bèn rút ra một con dao dài. Hỏi lại anh lần nữa có chịu đưa tiền cho nó không? Anh nghĩ tên này chỉ hăm dọa nên nhất định không đưa. Không ngờ tên du côn này không thèm hỏi lần thứ ba, nó cắm ngay con dao vào tay anh, rồi rút ra bỏ đi tỉnh bơ.

Sự Thật Về KHỔ

Này chư Hiền, thế nào là Khổ Thánh Đế? Sanh là khổ, Già là khổ, Bệnh là khổ, Chết là khổ, Sầu, Bi, Khổ, Ưu, Não là khổ; cầu không được là khổ. Tóm lại, Năm Thủ Uẩn là Khổ.

Này chư Hiền, thế nào là Sanh? Mỗi mỗi hạng chúng sanh, trong từng giới loại, sự xuất sản, xuất sanh, xuất thành, tái sanh của chúng, sự xuất hiện các uẩn, sự hoạch đắc các căn. Này chư Hiền, như vậy gọi là sanh.

Này chư Hiền, thế nào là Già? Mỗi mỗi hạng chúng sanh, trong từng giới loại, sự niên lão, sự hủ hoại, trạng thái rụng răng, trạng thái tóc bạc, da nhăn, tuổi thọ rút ngắn, các căn hủy hoại. Này chư Hiền, như vậy gọi là già.

Bốn Chân Lý Thánh

KHỔ ĐẾ

Sanh là khổ, Già là khổ, Bệnh là khổ, Chết là khổ

Sầu Bi Khổ Ưu Não là khổ

Mong Cầu mà không được là khổ

Yêu Thương mà phải chia lìa là khổ

Oán ghét mà phải gặp gỡ là khổ

Tóm lại, Chấp Thủ vào Năm Uẩn là khổ.

TẬP ĐẾ

Vô Minh là nhân là duyên là chủng là tập khởi của Hành

Hành là nhân là duyên là chủng là tập khởi của Thức

Thức là nhân là duyên là chủng là tập khởi của Danh Sắc

Danh Sắc là nhân là duyên là chủng là tập khởi của Lục Nhập

Lục Nhập là nhân là duyên là chủng là tập khởi của Xúc

Xúc là nhân là duyên là chủng là tập khởi của Thọ

Thọ là nhân là duyên là chủng là tập khởi của Ái

Ái là nhân là duyên là chủng là tập khởi của Thủ

Thủ là nhân là duyên là chủng là tập khởi của Hữu

Hữu là nhân là duyên là chủng là tập khởi của Sanh

Sanh là nhân là duyên là chủng là tập khởi của Già, Chết và Sầu Bi Khổ Ưu Não

Đây là tập khởi của toàn bộ khổ Uẩn này. 

Tầm Nhìn

Cũng vậy, này Aggivessana, vương tử Jayasena sống giữa các dục, thọ hưởng các dục, bị tư tưởng dục nhai nghiến, bị nhiệt não dục thiêu đốt, tha thiết truy cầu dục, lại có thể biết, có thể thấy, hay có thể chứng (quả vị) chỉ có ly dục mới biết được, chỉ có ly dục mới thấy được, chỉ có ly dục mới đạt được, chỉ có ly dục mới chứng được, sự kiện như vậy không xảy ra.

Ví như, này Aggivessana, một hòn núi lớn không xa làng hay thị trấn. Và có hai người bạn, tay trong tay đi ra khỏi làng hay thị trấn ấy, và đi đến hòn núi kia. Sau khi đến, một người bạn đứng dưới chân núi, còn người bạn kia leo lên đỉnh núi. Người bạn đứng dưới chân núi ấy có thể nói với người bạn đứng trên đỉnh núi: “Này Bạn thân, Bạn đứng trên đỉnh núi, Bạn thấy những gì?” Người kia nói: “Này Bạn thân, đứng trên đỉnh núi tôi thấy các vườn khả ái, các khu rừng khả ái, các đất bằng khả ái, các ao hồ khả ái”. Người kia nói: “Không có sự kiện này, này Bạn thân, không có trường hợp này, Bạn đứng trên đỉnh núi lại có thể thấy các khu vườn khả ái, khu rừng khả ái, các đất bằng khả ái, các ao hồ khả ái”.

Chấp Nhận Sự Thay Đổi

Tôn trọng chân lý Vạn Pháp Vô Thường sẽ giúp bạn có cái nhìn sâu sắc về cuộc đời cũng như về mối lương duyên phụ thuộc lẫn nhau của muôn loài hữu hình. Con người thường sợ hãi những biến dịch đổi thay, nhưng chúng ta không còn lựa chọn nào khác. Chúng ta không thể bắt dòng sông dừng lại, đó chính lại là điều kỳ diệu ý nghĩa của cuộc đời!

Khi nhận ra mọi thứ đều có thể thay đổi, bạn sẽ thấy thoải mái hơn rồi sau đó có thể điều chỉnh mình để thích nghi với thế giới. Bạn vẫn yêu mến bạn bè và người thân nhưng sẽ không đòi hỏi họ phải mãi như xưa, phải luôn đúng với quan điểm hoặc mong muốn của bạn. Bạn cảm thấy mình sống động và nhạy bén hơn với những đổi thay, nhưng bạn không phán xét truy đòi. Những cảm xúc tiêu cực như giận dữ bắt đầu lùi lại khi bạn biết trân trọng những khoảng khắc thay vì phiền muộn về những gì đã qua. Bạn sẽ thấy mình không còn bám chấp khi hiểu ra bản chất vô thường của mỗi xúc tình. Ngay lúc này đây, bạn chưa thể chuyển hóa xúc tình nhưng đã có thể bắt đầu kiểm soát lời nói và hành động. Bạn sẽ không nói lời nặng nề, thô lỗ và sẽ không còn thấy mình là tù nhân của xúc tình phiền não.

Lá Cây Rừng

Một thời, Thế Tôn trú ở Kosambi, tại rừng Simsapà. Rồi Thế Tôn lấy tay nhặt lên một ít lá Simsapà, rồi bảo các Tỷ-kheo:

 — Các Ông nghĩ thế nào, này các Tỷ-kheo, cái gì là nhiều hơn, một số ít lá Simsapà mà Ta nắm lấy trong tay, hay lá trong rừng Simsapà?

— Thật là quá ít, bạch Thế Tôn, một ít lá Simsapà mà Thế Tôn nắm lấy trong tay, và thật là quá nhiều lá trong rừng Simsapà.

Cũng vậy, này các Tỷ-kheo, thật là quá nhiều, những gì Ta đã thắng tri mà không nói cho các Ông! Thật là quá ít những gì mà Ta đã nói ra! 

— Nhưng tại sao, này các Tỷ-kheo, Ta lại không nói ra những điều ấy? Vì rằng, này các Tỷ-kheo, những điều ấy không liên hệ đến mục đích, không phải là căn bản cho Phạm hạnh, không đưa đến yếm ly, ly tham, đoạn diệt, an tịnh, thắng trí, giác ngộ, Niết-bàn. Do vậy, Ta không nói lên những điều ấy.